هفته بیستم بارداری: تغییرات بدن، وضعیت جنین و نکات مراقبتی مهم

هفته بیستم بارداری نقطه‌ای خاص و هیجان‌انگیز در مسیر مادر شدن است. این هفته که سومین هفته از ماه پنجم بارداری حساب می‌شود، زمانی است که هم مادر و هم جنین با دگرگونی‌های چشمگیری روبه‌رو می‌شوند. بسیاری از علائم اولیه بارداری مثل تهوع صبحگاهی و ویارهای شدید به تدریج کاهش می‌یابند، اما تغییرات فیزیکی همچنان ادامه دارند. شکم مادر حالا به وضوح برجسته شده و بارداری برای اطرافیان آشکار است. در این مرحله، جنین با قدی در حدود ۲۵.۷ سانتی‌متر و وزنی نزدیک به ۳۳۱ گرم، به‌سرعت رشد می‌کند. اگر وارد این هفته شده‌اید یا به زودی وارد آن می‌شوید، در ادامه با ما همراه باشید تا با تغییرات هفته بیستم بارداری، وضعیت رشد جنین و نکات مراقبتی مهم این دوره آشنا شوید.

وضعیت جنین در هفته بیستم بارداری

هفته بیستم بارداری به عنوان یکی از مهم‌ترین مقاطع سه‌ماهه دوم، با رشد قابل توجه جنین همراه است. در این مرحله، جنین به حدود ۲۵.۷ سانتی‌متر قد و ۳۳۱ گرم وزن می‌رسد. این اندازه تقریباً معادل یک انبه بزرگ است! چهره جنین کامل‌تر شده، اجزایی مانند لب‌ها، بینی و مژه‌ها به خوبی شکل گرفته‌اند و حالا بیشتر از قبل شبیه نوزاد دیده می‌شود.

رشد سیستم عصبی و حرکات جدید جنین

یکی از نکات مهم در هفته بیستم حاملگی، شروع رفلکس مکیدن است؛ جنین ممکن است انگشت شست خود را بمکد. همچنین، مغز به سرعت در حال رشد است و حواس پنج‌گانه در مراکز عصبی در حال تثبیت هستند. در این هفته، ناخن‌های انگشتان دست و پا شکل می‌گیرند و پوست جنین با لایه‌ای به نام ورنیکس (پوشش مومی) محافظت می‌شود.

محل قرارگیری جنین در رحم

در این مرحله از بارداری، جنین در بخش میانی شکم مادر قرار دارد. رحم نیز تا سطح ناف بالا آمده است که یکی از علائم فیزیکی واضح در تغییرات هفته بیستم بارداری محسوب می‌شود.

حرکات جنین در هفته بیستم بارداری

حرکات جنین در هفته ۲۰ بارداری طبیعی است. سیاری از مادران در هفته ۲۰ بارداری برای اولین بار حرکات کودک‌شان را احساس می‌کنند. این حرکات ممکن است به شکل ترکیدن حباب، ضربه‌های ملایم یا حتی بال‌بال زدن در رحم باشند.

حس حرکت جنین چه مفهومی دارد؟

این حرکات دلنشین، یکی از نشانه‌های سلامت جنین در هفته بیستم بارداری است. به طور معمول، این حرکات در طول روز تکرار می‌شوند و می‌توانند شامل لگد زدن، چرخش یا تکان‌های آرام باشند. در هفته بیست بارداری، حرکات جنین نه‌تنها نشانه رشد خوب اوست، بلکه برای مادران تجربه‌ای احساسی و دلگرم‌کننده است.

وضعیت بدن مادر در هفته بیستم بارداری

با ورود به هفته بیستم بارداری، بدن مادر تغییرات قابل‌توجهی را تجربه می‌کند. جنین به رشد سریع‌تری رسیده و بسیاری از علائم جدید بروز می‌کند که طبیعی هستند.

علائم بارداری در هفته بیستم

این علائم شامل موارد زیر است:

یبوست

رشد جنین و تغییرات هورمونی باعث کندی حرکت روده‌ها و فشار رحم بر آنها می‌شود. نوشیدن آب، مصرف فیبر و تحرک ملایم کمک‌کننده است.

سردرد

نوسان هورمون‌ها، کم‌آبی، بی‌خوابی یا کم‌خونی می‌تواند باعث سردرد شود. سردرد شدید و استفاده از دارو در هفته بیستم بارداری نیازمند مشورت با پزشک است.

احتقان و خونریزی بینی

افزایش هورمون‌ها و حجم خون مخاط بینی را متورم می‌کند که باعث گرفتگی یا خونریزی می‌شود. افزایش رطوبت محیط و شستشوی بینی مفید است.

کمردرد

بزرگ شدن شکم فشار روی ستون فقرات وارد می‌کند. کفش مناسب، کمربند و تمرینات کششی کمک‌کننده‌اند.

تورم پاها

هورمون ریلاکسین رباط‌ها را شل می‌کند و باعث تجمع مایعات و تورم در پاها می‌شود.

علائم دیگر

سرگیجه، درد شکمی خفیف، تغییرات فشار خون و مشکلات حافظه ممکن است ظاهر شوند.

این علائم معمولاً طبیعی‌اند اما اگر شدید شدند یا با علائم سقط همراه بودند، فوراً به پزشک مراجعه کنید.

سقط جنین در هفته بیستم بارداری

هرچند سقط جنین در هفته بیستم بارداری به‌ندرت اتفاق می‌افتد و بیشتر بارداری‌ها در این مرحله به‌خوبی پیش می‌روند، اما آگاهی از علائم هشداردهنده در این هفته بسیار مهم است. در این دوره که بدن مادر و جنین هر دو در حال تطبیق با تغییرات مهم هستند، مراقبت بیشتر می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند.

آیا خطر سقط در هفته بیستم وجود دارد؟

در هفته بیستم حاملگی، جنین تا حدود زیادی تکامل یافته و احتمال سقط بسیار کمتر از سه‌ماهه اول است. اما برخی عوامل مانند مشکلات رحمی، عفونت‌ها، اختلالات ژنتیکی یا استفاده از دارو در هفته بیستم بارداری می‌توانند خطر سقط را افزایش دهند. به همین دلیل رعایت یک سبک زندگی سالم، تغذیه متعادل و دوری از مصرف خودسرانه دارو و مکمل‌ها بسیار مهم است.

علائم سقط جنین در هفته بیستم

اگر با یکی از علائم زیر مواجه شدید، لازم است سریعاً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید:

خونریزی واژینال

چه خفیف باشد و چه شدید، خونریزی در این هفته غیرطبیعی تلقی می‌شود.

دردهای شدید و مداوم شکمی

به‌ویژه اگر درد به ناحیه کمر یا لگن هم سرایت کند.

ترشح مایع شفاف یا آبکی از واژن

ترشحات واژن در هفته بیستم بارداری ممکن است نشانه پاره شدن زودرس کیسه آب باشد.

دفع بافت از واژن

در موارد نادر، ممکن است بافت‌های جنینی یا جفتی از بدن خارج شوند که نشانه سقط قطعی است.

پیشگیری از سقط در هفته ۲۰ بارداری

برای پیشگیری توصیه می‌شود که موارد زیر را رعایت کنید:

• حتماً برنامه غذایی متعادل و غنی از آهن، پروتئین و ویتامین‌ها داشته باشید.
• از انجام ورزش‌های سنگین و حرکات پرفشار پرهیز کنید.
• مکمل‌ها و داروها را فقط با تجویز پزشک مصرف کنید.
• از استرس‌های شدید و فعالیت‌های سنگین جسمی و روحی دوری کنید.

آزمایش خون بارداری در هفته بیستم

انجام آزمایش خون بارداری در هفته بیستم اهمیت زیادی دارد. این آزمایش وضعیت سلامت مادر و جنین را بررسی می‌کند و به تشخیص مشکلاتی مثل کم‌خونی، عفونت یا اختلالات هورمونی کمک می‌کند. نتایج آزمایش خون معمولاً در کنار سونوگرافی هفته بیستم بررسی شده تا اطمینان از سلامت جنین و مادر حاصل شود. رعایت این آزمایش‌ها بخش مهمی از مراقبت‌های هفته بیستم بارداری است.

تغذیه هفته بیستم بارداری

در این هفته، تغذیه سالم اهمیت زیادی دارد. برنامه تغذیه هفته بیستم بارداری برای رشد بهتر جنین و سلامت مادر، مصرف گوشت بدون چربی، ماهی‌های روغنی مثل ساردین، سبزیجات برگ‌دار مانند اسفناج و کلم بروکلی، مغزهایی مثل بادام هندی، حبوبات و غلات کامل مانند نان سبوس‌دار را در برنامه غذایی خود بگنجانید. در صورت ویار، مقدار کمی از غذاهای ناسالم مشکلی ایجاد نمی‌کند.

سونوگرافی هفته بیستم بارداری و تعیین جنسیت

در هفته بیستم، سونوگرافی یکی از مهم‌ترین و دقیق‌ترین روش‌ها برای بررسی سلامت جنین است. در این مرحله، علاوه بر بررسی میزان مایع آمنیوتیک و موقعیت جنین، می‌توانید از طریق سونوگرافی هفته بیستم بارداری و تعیین جنسیت، جنسیت فرزندتان را با دقت بالا مشاهده کنید. شنیدن صدای ضربان قلب جنین نیز یکی از لحظات به‌یادماندنی و هیجان‌انگیز برای والدین به شمار می‌آید. این سونوگرافی، بخش مهمی از مراقبت‌های هفته بیستم بارداری است که اطلاعات ارزشمندی درباره رشد و سلامت جنین ارائه می‌دهد.

نکات مراقبت های هفته بیستم بارداری

• به تغذیه سالم و متعادل اهمیت دهید و از مصرف خودسرانه داروها بپرهیزید.
• نوشیدن آب کافی و استراحت منظم را فراموش نکنید.
• حرکات جنین را روزانه بررسی کنید و هرگونه تغییر غیرطبیعی را به پزشک اطلاع دهید.
• از انجام ورزش‌های سبک و مخصوص بارداری غافل نشوید.
• در صورت بروز خونریزی یا درد شدید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
• آزمایش‌ها و سونوگرافی‌های هفته بیستم را حتماً انجام دهید.

سخن پایانی

با ورود به هفته بیستم بارداری، شما در میانه‌ مسیر مادر شدن قرار گرفته‌اید؛ مرحله‌ای که رشد و تکامل جنین به سرعت ادامه دارد و بدن شما نیز تغییرات مهمی را تجربه می‌کند. مراقبت‌های دقیق، تغذیه سالم و پیگیری منظم با پزشک، کلید حفظ سلامت شما و فرزندتان در این دوران حساس است. سونوگرافی هفته بیستم، فرصتی طلایی برای مشاهده پیشرفت جنین و تعیین جنسیت اوست که لحظه‌ای به‌یادماندنی برای هر خانواده به شمار می‌آید. با آگاهی و مراقبت مستمر، می‌توانید این مرحله زیبا و خاص بارداری را با آرامش و اطمینان بیشتری سپری کنید.

سؤالات متداول