قرصهای ضدبارداری یکی از رایجترین و مؤثرترین روشهای پیشگیری از بارداری هستند که با مصرف منظم و صحیح میتوانند تا ۹۹ درصد از بارداری ناخواسته جلوگیری کنند. این قرصها حاوی هورمونهایی هستند که نه تنها در تنظیم چرخه قاعدگی نقش مهمی ایفا میکنند، بلکه میتوانند علائم ناخوشایند سندرم پیش از قاعدگی (PMS) را کاهش داده و از بروز برخی بیماریهای جدی مانند سرطان تخمدان و رحم پیشگیری کنند. علاوه بر این، مصرف قرص ضدبارداری میتواند به بهبود وضعیت پوست، کاهش آکنه و درمان مشکلاتی همچون اندومتریوز کمک کند. در این مقاله با انواع قرصهای ضدبارداری و نحوه مصرف صحیح آنها آشنا میشوید تا بتوانید با اطلاعات کافی، تصمیمی آگاهانه در جهت مدیریت سلامت خود بگیرید.
قرص ضدبارداری چیست؟
قرص ضدبارداری یکی از روشهای رایج و مؤثر برای پیشگیری از بارداری است که با استفاده از هورمونها، از باردار شدن جلوگیری میکند. کنترل بارداری به روشهای مختلفی انجام میشود، اما استفاده از قرص یکی از رایجترین و شناختهشدهترین گزینههاست که معمولاً بهعنوان “پیشگیری با قرص” نیز نامیده میشود.
این قرصها که به صورت خوراکی مصرف میشوند، بهطور خاص برای جلوگیری از بارداری طراحی شدهاند. در صورتیکه به درستی و طبق دستور پزشک مصرف شوند، میتوانند تا ۹۹.۹ درصد از بارداری جلوگیری کنند. با اینحال، قرصهای ضدبارداری نمیتوانند از ابتلا به بیماریهای مقاربتی، مانند اچ آی وی (HIV) محافظت کنند. در این موارد، استفاده از کاندومهای لاتکسی که بر روی آلت تناسلی مردانه قرار میگیرند، بهترین راه برای جلوگیری از انتقال بسیاری از بیماریهای مقاربتی است.
قرصهای ضدبارداری چقدر مؤثر هستند؟
قرصهای ضدبارداری یکی از مؤثرترین روشها برای پیشگیری از بارداری محسوب میشوند که با استفاده از هورمونها، عملکرد سیستم تولیدمثل را کنترل میکنند. زمانیکه اسپرم، تخمک آزاد شده از تخمدانها را بارور کند، بارداری رخ میدهد. این تخمک بارور شده به دیواره رحم متصل شده و تبدیل به جنین میشود. هورمونها، تخمکگذاری و آمادهسازی رحم برای پذیرش تخمک بارور شده را تنظیم میکنند. قرصهای ضدبارداری با مهار این هورمونها از چند طریق مانع بارداری میشوند.
داروهای ضدبارداری هورمونی در انواع مختلف مانند قرصهای ضدبارداری، چسبهای پوستی و حلقههای واژینال وجود دارند. این داروها حاوی مقدار کمی از هورمونهای استروژن و پروژستین هستند که با مهار تخمکگذاری و تغییر مخاط دهانه رحم از رسیدن اسپرم به تخمک جلوگیری میکنند. همچنین این هورمونها لایه داخلی رحم را تغییر میدهند تا از لانهگزینی تخمک بارور شده جلوگیری شود، به این ترتیب احتمال بارداری بسیار کاهش مییابد.
با اینکه قرصهای ضدبارداری تا ۹۹.۹ درصد در جلوگیری از بارداری مؤثرند، اما در برابر بیماریهای مقاربتی محافظتی ایجاد نمیکنند. برای پیشگیری از بیماریهای آمیزشی مانند HIV، استفاده از کاندوم لاتکسی ضروری است.
اسم قرص ضد بارداری
قرصهای ضدبارداری در انواع مختلفی موجود هستند و باتوجهبه شرایط بدنی و وضعیت سلامت هر فرد، باید نوع مناسب را با مشورت پزشک انتخاب کرد. برخی از انواع قرص ضد بارداری به شرح زیر است:
قرصهای ترکیبی: این قرصها حاوی استروژن و پروژسترون مصنوعی هستند و در مدلهای مختلفی عرضه میشوند.
قرصهای مونوفازیک: در این نوع، دوز هورمونی در طول ماه یکسان است. قرصهای مونوفازیک به شما کمک میکنند که در هفته آخر چرخه، زمانیکه قرصها را مصرف میکنید، پریود شوید.
قرصهای چند فازی: این قرصها دوزهای متفاوتی از هورمونها را در طول دوره ماهانه فراهم میکنند. در هفته آخر چرخه نیز پریود خواهید شد.
قرصهای با دوره طولانی: این قرصها در چرخههای ۱۳ هفتهای استفاده میشوند و شما هر ۱۲ هفته یک بار قرصهای فعال مصرف میکنید و سپس یک هفته قرصهای غیرفعال یا دارونما مصرف کرده و پریود میشوید؛ بنابراین در سال تنها سه یا چهار بار پریود میشوید.
قرصهای فقط حاوی پروژسترون: این قرصها بدون استروژن هستند و مناسب زنانیاند که به دلایل پزشکی نمیتوانند استروژن مصرف کنند. به این نوع قرص، مینی پیل گفته میشود.
قرصهای با دوز کم (LD) : این نوع قرصها در دو مدل ترکیبی و پروژسترونی عرضه میشوند. کم بودن دوز هورمونها احتمال بروز عوارض جانبی را کاهش میدهد.
قرصهای ضدبارداری اورژانسی: این نوع قرصها فقط در شرایط اضطراری، مثلاً زمانیکه روش جلوگیری اصلی ممکن است موفق نباشد، مصرف میشوند. این قرصها برای مصرف دائمی توصیه نمیشوند و باید به ندرت از آنها استفاده کرد. بیش از یکی دو بار مصرف در سال میتواند عوارض جدی به دنبال داشته باشد.
نحوه مصرف قرصهای ضدبارداری
مصرف صحیح داروی ضد بارداری اورژانسی از اهمیت بسیاری برخوردار است. بهتر است مصرف قرصها را در روزهای ابتدایی چرخه قاعدگی شروع کنید و هر روز در ساعت مشخصی آنها را مصرف کنید تا بهترین نتیجه را بگیرید. قرصهای سیکل طولانی نیز به روشی مشابه استفاده میشوند، با این تفاوت که دوره مصرف آنها طولانیتر است. برای اطمینان از زمان شروع مصرف و میزان دقیق، حتماً با پزشک خود مشورت کنید.
لکه بینی بعد از قطع قرص ضد بارداری نیز ممکن است در برخی از زنان مشاهده شود که امری طبیعی است، اما اگر این حالت ادامه یافت، باید با پزشک مشورت کنید. همچنین توجه داشته باشید که قیمت قرصهای ضدبارداری خارجی ممکن است نسبت به محصولات داخلی بیشتر باشد، اما بسته به نوع برند و ترکیبات آنها، برخی افراد این قرصها را ترجیح میدهند. در نهایت، پیش از خرید هر نوع قرص ضد بارداری خرید، بررسی کنید که کدام نوع برای شرایط شما مناسبتر است و از خرید قرصهای ضد بارداری اورژانسی بیش از حد معمول خودداری کنید.
نکاتی که باید هنگام مصرف قرصهای ضدبارداری در نظر داشت
اگر قرص ضدبارداری را بهعنوان روش کنترل بارداری خود انتخاب کردهاید، لازم است به برخی نکات مهم توجه کنید تا این روش بهطور مؤثر عمل کند. این نکات شامل موارد زیر است:
داشتن روش پشتیبان: همیشه یک روش دیگر پیشگیری از بارداری، مانند کاندوم یا فوم اسپرمکش، در دسترس داشته باشید تا در صورت فراموشی مصرف قرص از آن استفاده کنید. روشهای پیشگیری اورژانسی نیز میتوانند در مواقع اضطراری مفید باشند.
همراه داشتن قرصها در سفر: هنگام مسافرت، فراموش نکنید که قرصهای خود را همراه داشته باشید و مطابق برنامه مصرف کنید.
مصرف منظم در ساعت معین: قرصها را هر روز در یک ساعت مشخص مصرف کنید تا از فراموشی و کاهش اثربخشی آن جلوگیری شود. تنظیم ساعت مصرف قبل از خواب یا صبح هنگام بیدار شدن، میتواند به شما کمک کند مصرف قرصها را فراموش نکنید.
تهیه نسخه جدید به موقع: به محض شروع آخرین بسته قرص، نسخه جدیدی از پزشک دریافت کنید و تا پایان بسته صبر نکنید.
اطلاع به پزشک: هنگام مراجعه به پزشک یا داروساز برای هرگونه درمان یا معاینه، حتماً اطلاع دهید که از قرصهای ضدبارداری استفاده میکنید، زیرا این اطلاعات ممکن است بر نوع درمان شما تأثیرگذار باشد.
عوارض قرص ضد بارداری
قرصهای ضدبارداری برای بسیاری از زنان ایمن هستند، اما همه به هورمونهای موجود در این داروها یکسان واکنش نشان نمیدهند. برخی از عوارض جانبی رایج این قرصها شامل موارد زیر است:
- کاهش میل جنسی
- حالت تهوع
- خونریزی بین دورههای قاعدگی
- حساسیت و درد در پستانها
این عوارض معمولاً در طی چند ماه اول مصرف بهبود مییابند. اما اگر بعد از مدتی همچنان این علائم را داشتید، با پزشک خود مشورت کنید تا نوع دیگری از قرصهای ضدبارداری برای شما تجویز شود.
یکی از جدیترین عوارض جانبی قرصهای ضدبارداری، خطر لخته شدن خون است. هرچند این خطر نادر است، اما برای زنانی که اضافه وزن زیاد دارند، فشار خون بالا دارند یا برای مدت طولانی در حالت استراحت هستند، بیشتر است. ترومبوز ورید عمقی، حمله قلبی، سکته و آمبولی ریوی از مشکلات احتمالی مرتبط با لخته شدن خون هستند. البته این خطر همچنان کمتر از خطر ایجاد لخته در دوران بارداری یا پس از زایمان است.
فواید قرصهای ضدبارداری
قرص های ضد بارداری علاوه بر جلوگیری از بارداری، مزایای سلامتی دیگری نیز دارند که شامل موارد زیر میشوند:
- تنظیم چرخه قاعدگی: مصرف قرصهای ضدبارداری میتواند قاعدگیها را منظمتر و سبکتر کند.
- جلوگیری از کمخونی: با کاهش میزان خونریزی در دوره قاعدگی، خطر ابتلا به کمخونی کاهش مییابد.
- کاهش دردهای قاعدگی و میگرن: این قرصها میتوانند شدت دردهای قاعدگی و میگرنهای مرتبط با آن را کاهش دهند.
- کاهش علائم PMS و PMDD: قرصهای ضدبارداری میتوانند به کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) و اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) کمک کنند.
- مدیریت علائم پیشیائسگی: در دوران پیش از یائسگی، قرصهای ضدبارداری میتوانند به کاهش گرگرفتگی و علائم دیگر کمک کنند.
- درمان برخی بیماریها: قرص ضدبارداری برای درمان شرایطی مانند سندرم تخمدان پلیکیستیک (PCOS) اندومتریوز و فیبروم رحم استفاده میشوند.
- کاهش رشد موهای زائد و آکنه: قرصهای ضدبارداری میتوانند به کاهش رشد موهای ناخواسته (هیرسوتیسم) و بهبود آکنه کمک کنند.
- کاهش خطر ابتلا به سرطان: استفاده از این قرصها میتواند خطر ابتلا به سرطان تخمدان، سرطان رحم و حتی سرطان روده بزرگ را کاهش دهد.
قیمت و خرید قرصهای ضدبارداری
قیمت قرص ضد بارداری خارجی و داخلی بسته به نوع و برند متفاوت است. اگر به دنبال, خرید قرص ضد بارداری اورژانسی یا خرید قرص ضد بارداری خارجی هستید، بهتر است ابتدا با پزشک خود مشورت کنید تا نوع مناسب و مقرونبهصرفهای را برای شما تجویز کند. خرید این قرصها معمولاً از داروخانهها امکانپذیر است. همچنین برخی فروشگاههای آنلاین نیز فروش قرص ضد بارداری را با ارائه مشاورههای لازم انجام میدهند.
نتیجهگیری و توصیه نهایی
قرصهای ضدبارداری یکی از روشهای پرکاربرد و مؤثر برای جلوگیری از بارداری هستند. با اینحال، باید توجه داشته باشید که هر نوع قرص ضدبارداری ممکن است مناسب همه نباشد؛ بنابراین، مشاوره با پزشک پیش از انتخاب و خرید قرص ضدبارداری ضروری است. برای اطمینان از بهترین نتیجه و کمترین عوارض، بهتر است از پزشک خود در مورد بهترین قرص ضدبارداری بدون عوارض سؤال کنید. همچنین در مواقع اورژانسی، استفاده از قرص اورژانسی ضد بارداری بهعنوان یک روش پشتیبان توصیه میشود.
سوالات متداول
انتخاب بهترین قرص ضدبارداری به وضعیت جسمانی و نیازهای فرد بستگی دارد. بهطور کلی، قرصهای الدی (LD) به دلیل دوز هورمونی پایینتر، عوارض کمتری نسبت به قرصهای اچدی (HD) دارند. اکثر عوارض جانبی مانند تهوع و حساسیت پستان معمولاً پس از چند ماه مصرف کاهش مییابد یا از بین میرود. مشاوره با پزشک برای انتخاب مناسبترین نوع قرص ضروری است.
هیچ شواهد علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد داروهای ضد بارداری موجب کاهش وزن میشوند. در واقع، برخی از زنان ممکن است با مصرف این قرصها افزایش وزن جزئی را تجربه کنند که معمولاً موقتی است. تغییرات وزنی به عواملی مانند ژنتیک، سبک زندگی و رژیم غذایی بستگی دارد؛ بنابراین، اگر هدف شما کاهش وزن است، بهتر است از روشهای دیگر مانند تنظیم رژیم غذایی و فعالیتهای ورزشی استفاده کنید.
شما به سه روش میتوانید نوبت ویزیت دکتر بیتا بها را رزرو کنید:
- رزرو آنلاین نوبت از طریق سایتهای دکترتو، نوبت دات ای ار، وی کلینیک و پذیرش ۲۴
- تماس با شماره تلفنهای:
- گیشا: ۰۹۹۰۸۳۰۰۷۹۱
- نظرآباد: ۰۹۳۸۲۹۷۹۱۷۷ و ۰۲۶۴۵۳۶۵۶۳۸
- مراجعه حضوری به مطب دکتر به آدرس:
- تهران، گیشا، نبش کوچه بیست و سوم، جنب بانک شهر، پلاک ۳۲۲، طبقه همکف
- تهران، نظرآباد، الغدیر جنوبی، نبش غدیر ۱۵، بالای بانک رفاه، طبقه سوم
